Άγιοι Κοσμάς και Δαμιανός, οι Ανάργυροι και θαυματουργοί (26 Σεπτεμβρίου)

Οι δίδυμοι  αδελφοί Κοσμάς και Δαμιανός κατάγονταν από την Κιλικία της Μικράς Ασίας (Συρίας). Έζησαν τον 3ο αιώνα και εξασκούσαν τη γιατρική, όπως και οι συνονόματοί τους Άγιοι, που έζησαν περίπου την ίδια εποχή στη Ρώμη. Οι γονείς τους τούς μεγάλωσαν με χριστιανική ανατροφή και κυρίως η μητέρα τους Θεοδότη που έμεινε νωρίς χήρα.

Τα δύο αδέλφια σπούδασαν πολλές επιστήμες, αλλά επιδόθηκαν στην ιατρική, όπου προσέφεραν τις υπηρεσίες τους αφιλοκερδώς, και γι’ αυτό μάλιστα επονομάστηκαν “Ανάργυροι” (δεν έπαιρναν αργύρια), αλλά το μόνο πού ζητούσαν από τους θεραπευμένους ήταν να πιστεύσουν στον Χριστό.
Γνωστό είναι το θαύμα που έκαναν, πετυχαίνοντας την μεταμόσχευση ενός ποδιού από νεκρό άτομο, σε έναν άρρωστο με σηψαιμία.

Πολλοί ασθενείς που θεραπεύθηκαν ήθελαν να τους ευχαριστήσουν. Αλλά αυτοί, δε δέχονταν τις ευχαριστίες και απαντούσαν με τον ορθό λόγο της Αγίας Γραφής: «όλη η ευλογία και η δόξα και η σοφία και η ευχαριστία και η τιμή και η δύναμη και η ισχύς, ανήκει στο Θεό μας, στους αιώνες των αιώνων » (Αποκ. 7,12). Συνάμα είχαν αναλάβει και το έργο της ποιμαντικής διακονίας της περιοχής τους. Εξ αιτίας του παραδείγματός τους πολλοί οδηγήθηκαν στην εκκλησία.

Ενώ έκαναν τόσο καλό, ξέσπασε ο διωγμός του Διοκλητιανού. Οι Άγιοι Κοσμάς και Δαμιανός βρίσκονταν εκείνη την εποχή στη Αιγαία της Κιλικίας, στη Μικρά Ασία. Έτσι, περίπου το έτος 300 οι ιατροί άγιοι συνελήφθησαν και οδηγήθηκαν ενώπιον του δικαστηρίου του Λυσία, κυβερνήτη της Κιλικίας. «Έχω εντολή, λέει ο ανθύπατος, να ψάξω για χριστιανούς, να τιμωρήσω αυτούς που αντιστέκονται και να επιβραβεύσω αυτούς που υποτάσσονται στους νόμους της αυτοκρατορίας. Εσείς κατηγορείστε ότι ανήκετε στην αίρεση… Να επιλέξετε λοιπόν…». «Η επιλογή έγινε, απάντησαν οι άγιοι αδελφοί, είμαστε Χριστιανοί και ως εκ τούτου είμαστε έτοιμοι να πεθάνουμε».

«Σκεφτείτε προσεκτικά, πρόσθεσε ο Λυσίας, γιατί είναι ζήτημα ζωής ή θανάτου, διότι δεν μπορώ να αντέξω μια εξέγερση ενάντια στους νόμους». «Σεβόμαστε τους αστικούς νόμους όπως οι άλλοι, αλλά κανένας νόμος δεν μπορεί να μας υποχρεώσει να υποκλιθούμε στους πήλινους σας θεούς· λατρεύουμε τον ζωντανό Θεό και υποκλινόμαστε στον Ιησού Χριστό Σωτήρα». Ο Λυσίας διέταξε αγανακτισμένος να τους δέσουν και να τους μαστιγώσουν. Μετά από αυτά τα βάσανα, αφού οι Άγιοι επέμεναν στη σταθερή τους πρόθεση, ο ανθύπατος διέταξε να τους ρίξουν στη θάλασσα. Η διαταγή εκπληρώθηκε αμέσως, ενώ ένα μεγάλο πλήθος χριστιανών έκλαιγε έντονα. Ο Κύριος ήρθε να τους βοηθήσει: τα κύματα τους έσπρωξαν στην ακτή και έτσι σώθηκαν. Σε αυτό το θέαμα ο κόσμος φώναξε: «Σώθηκαν οι γιατροί μας. Να σεβόμαστε αυτούς που σέβεται και η ίδια η θάλασσα». Δυστυχώς, όλες αυτές οι κραυγές ήταν μάταιες: ο ανθύπατος τους ήθελε απολύτως νεκρούς, οπότε τους έριξε σε έναν φλογερό φούρνο. Ο Κύριος τους απελευθέρωσέ και πάλι με θαυμαστό τρόπο από τον κίνδυνο αυτό. Όμως μετά από άλλα βασανιστήρια αποκεφαλίστηκαν στην Αιγαία πιθανότατα το 303.

Τα λείψανα των δύο Αγίων γνώρισαν μεγάλη τιμή κατά τη Βυζαντινή περίοδο και θαύματα πολλαπλασιάστηκαν στον τάφο τους: ο ίδιος αυτοκράτορας Ιουστινιανός (τον 6το αιώνα), εμπιστευόμενος τον εαυτό του στη μεσολάβηση αυτών των ιατρικών αγίων, θεραπεύτηκε από μια θανατηφόρα ασθένεια και από ευγνωμοσύνη έχτισε μια πολυτελή βασιλική προς τιμήν τους.

Ο Πάπας Φέλιξ 4τος (έτη 525-530) διέταξε να χτισθεί μια εκκλησία στη Ρώμη, διακοσμημένη με υπέροχα ψηφιδωτά, όπου αργότερα μεταφέρθηκαν τα λείψανά τους και τα έθεσε επίσημα εκεί ο Άγιος Γρηγόριος ο Μέγας (590-604). Στη Ρώμη τα άγια λείψανα των αγίων μαρτύρων φυλάσσονται μέχρι τώρα.

Σύμβολα: απεικόνιση ως δίδυμοι, αποκεφαλισμένοι, ή με ιατρικά σύμβολα ή αντικείμενα.

Προστάτες: των χειρουργών, γιατρών, οδοντίατρων, παιδιών, φαρμακοποιών, κτηνίατρων, ορφανοτροφείων, παιδικών σταθμών, και είναι επίσης προστάτες εναντίον της κήλης και της πανώλης.

Εορτολόγιο: Η Καθολική Εκκλησία τιμά την μνήμη τους τις 26 Σεπτεμβρίου.

ΠΡΟΣΕΥΧΗ: «Παντοδύναμε Θεέ, κάμε, σε παρακαλούμε, ώστε εμείς που εορτάζουμε την εορτή των μαρτύρων Σου Κοσμά και Δαμιανού, να ελευθερωθούμε, μέσω της μεσολάβησής τους, από όλους τους κινδύνους και ασθένειες που μας απειλούν. Αμήν».