Η ναυμαχία της Ναυπάκτου και το Άγιο Ροδάριο της Παναγίας

ΣΥΝΟΨΗ:

• Η «ναυμαχία της Ναυπάκτου» έλαβε χώρα στις 7 Οκτωβρίου 1571 στην είσοδο του Πατραϊκού Κόλπου (Ελλάδα), που τότε ονομαζόταν από τους Ενετούς “Κόλπος της Ναυπάκτου”, όπου ο στόλος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας πολέμησε εναντίον του χριστιανικού στόλου της «Ιερής Ένωσης» (αποτελούμενης από την Ισπανία, τη Νάπολη, τη Βενετία, τα Παπικά Κράτη, τη Γένοβα κ.ά.).

• Ο Άγιος Πάπας Πίος ο Ε’ πρότρεψε όλους τους Χριστιανούς πιστούς να απαγγείλουν το Άγιο Ροδάριο, για να επιτευχθεί η νίκη επί των εχθρών του Χριστιανικού κόσμου.

• Η νίκη της Ιερής Ένωσης απέτρεψε τους Οθωμανούς από τον έλεγχο της Μεσογείου. Αναμφισβήτητα, ο ευρωπαϊκός κόσμος, όπως τον ξέρουμε σήμερα, γεννήθηκε από αυτή τη νίκη.

• Η ναυμαχία της Ναυπάκτου έκανε δημοφιλή την απαγγελία του Αγίου Ροδαρίου και έκτοτε κάθε 7 Οκτωβρίου η Καθολική Εκκλησία εορτάζει τη μνήμη της «Παναγίας του Ροδαρίου».

• Σε αυτή τη ναυμαχία πολέμησε ο Μιγκέλ ντε Θερβάντες Σααβέδρα, ο μεγαλύτερος Ισπανός συγγραφέας, ο οποίος τραυματίστηκε και έχασε την κινητικότητα του αριστερού του χεριού, γεγονός που του χάρισε το παρατσούκλι «μονόχειρας της Ναυπάκτου». Ο ίδιος ο Θερωάντεσ περιγράφει με υπερηφάνεια την συμμετοχή του στη μάχη, την οποία χαρακτηρίζει ως «την πλέον ένδοξη των όσων είδαν ή θα δουν οι αιώνες».

Η ΝΑΥΜΑΧΙΑ ΤΗΣ ΝΑΥΠΑΚΤΟΥ

Μεταξύ του 15ου και του 16ου αιώνα η Ευρώπη απειλήθηκε έντονα από τους Οθωμανούς, οι οποίοι είχαν το στόχο να κατακτήσουν τον χριστιανικό κόσμο. Το είχαν ήδη επιτύχει στα χριστιανικά εδάφη της Βόρειας Αφρικής, αλλά ταυτόχρονα η Πορτογαλία και η Ισπανία απελευθερωθήκαν απ’ αυτούς μετά από 800 χρόνια διαρκής εισβολής και πολλών πολέμων.

Στις 7 Οκτωβρίου 1571, o στόλος της Ιεράς Ένωσης, με επικεφαλή τον Δον Χουάν της Αυστρίας και υπό την προστασία του Πάπα Πίου του Ε’, κατευθυνόταν στον κόλπο της Ναυπάκτου, για να αντιμετωπίσει τον στόλο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και να σώσουν την ευρωπαϊκή ήπειρο. Ο πάπας ζήτησε να απαγγελθεί το Ροδάριο λέγοντας: «Δώστε μου έναν στρατό που να απαγγέλει το Ροδάριο και θα κατακτήσω τον κόσμο». Σε εκείνη τη μάχη διακυβευόταν πολύ περισσότερο από ένα έδαφος… τέθηκαν σε κίνδυνο: ένας ολόκληρος πολιτισμός, μια νοοτροπία, χριστιανικές και ανθρώπινες αξίες…

Η ιστορία είναι μάρτυρας που η αργή παρακμή της ναυτικής δύναμης των Οθωμανών ξεκίνησε με την ήττα τους στη Ναύπακτο.

Ο ΠΑΠΑΣ ΕΜΠΙΣΤΕΥΕΤΑΙ ΤΗ ΝΙΚΗ ΣΤΗ ΠΑΝΑΓΙΑ ΤΟΥ ΡΟΔΑΡΙΟΥ

Εν τω μεταξύ, στη Ρώμη, ο Πάπας περίμενε τα νέα, νηστικός και διπλασιάζοντας τις προσευχές του για τη νίκη του χριστιανικού στόλου. Ο ίδιος ο Πάπας πρότρεπε τους Καρδινάλους, Μοναχούς και πιστούς να κάνουν το ίδιο, εμπιστευόμενοι στην αποτελεσματικότητα του Αγίου Ροδαρίου. Στις 7 Οκτωβρίου, ο Άγιος Πατέρας συνεργαζόταν με τον ταμία του Donato Cesi, ο οποίος του αναφερόταν για οικονομικά θέματα. Ξαφνικά, άφησε τον συνομιλητή του, άνοιξε ένα παράθυρο και έπεσε σε έκσταση, γύρισε στον ταμία του και του είπε: «Πήγαινε με τον Θεό. Τώρα δεν είναι στιγμή για δουλειές, αλλά για να ευχαριστήσουμε τον Ιησού Χριστό, γιατί ο στόλος μας νίκησε», και πήγε στο παρεκκλήσι του να προσευχηθεί.

Τη νύχτα της 21ης ​​Οκτωβρίου, ο Καρδινάλιος Rusticucci ξυπνά τον Πάπα, για να του επιβεβαιώσει το όραμα που είχε. Με δάκρια στο πρόσωπό του, ο Άγιος Πάπας επανέλαβε τα λόγια του Συμεών: «Nunc dimitis servum tuum, Domine, in pace» (ελλ. «νῦν ἀπολύεις τὸν δοῦλόν σου, δέσποτα, κατὰ τὸ ῥῆμά σου ἐν εἰρήνῃ», Λκ. 2,29). Το επόμενο πρωί τα ευχάριστα νέα διακηρύσσονται στη Βασηλική του Αγίου Πέτρου μετά από λαμπρή πομπή και πανηγυρικό Te Deum (ελλ. «Εσένα, Θεέ», δηλαδή η ακολουθία της Δοξολογίας). Έκτοτε, η 7 Οκτωβρίου αφιερώθηκε από τον Πάπα στην “Παναγία των Νικών” και προστέθηκε η επίκληση “Auxilium Christianorum” (ελλ. «Βοήθεια των Χριστιανών») στις «Παρακλήσεις στη Παναγία του Λορέτο». Ναοί αφιερωμένοι στη Παναγία των Νικών χτίσθηκαν τότε στην Ισπανία και την Ιταλία. Η Βενετική Γερουσία τοποθέτησε κάτω από μία τοιχογραφία που εικονίζει τη ναυμαχία ένα πίνακα με τη φράση: “Non virtus, non arma, non duces, sed Maria Rosarii Victores nos fecit” (ελλ. «Ούτε θάρρος, ούτε όπλα, ούτε ηγέτες, αλλά η Παναγία του Ροδαρίου μας έκανε νικητές»). Η Γένοβα και άλλες πόλεις διέταξαν να ζωγραφισθεί η εικόνα της Παναγίας του Ροδαρίου στις πύλες των εισώδων τους.

Αργότερα, ο Πάπας Γρηγόριος ο ΙΓ’ (16ο αι.) άλλαξε την ονομασία της πανήγυρης σε «Παναγία του Ροδαρίου», αφού χάρη στην απαγγελία χιλιάδων Ροδαριών προς την Παναγία επιτεύχθηκε η νίκη στη ναυμαχία της Ναυπάκτου.

Ο ΠΑΠΑΣ ΛΕΩΝ Ο ΙΓ’ ΣΥΣΤΑΙΝΕΙ ΤΟΝ «ΜΗΝΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΡΟΔΑΡΙΟΥ»

Η Καθολική Εκκλησία εορτάζει κάθε 7 Οκτωβρίου τη μνήμη της Παναγίας του Ροδαρίου, που καθιερώθηκε από τον Άγιο Πάπα Πίο τον Ε’ για να τιμάται η νίκη που πέτυχαν οι Χριστιανοί στη ναυμαχία της Ναυπάκτου (1571), που αποδόθηκε στη Μητέρα του Θεού, επικαλούμενη με τη προσευχή του Ροδαρίου. Ο Πάπας όρισε την απαγγελία του Αγίου Ροδαρίου ως: «έναν ευσεβέστερο τρόπο προσευχής, διαθέσιμο σε όλους, το οποίο συνίσταται στην επανάληψη του χαιρετισμού που έδωσε ο άγγελος στη Μαρία, με περεμβολή του ενός Πάτερ ημών ανάμεσα σε κάθε δέκα Χαίρε Μαρία, και με διαλογίσμό πάνω στη ζωή του Κυρίου» (Βούλα «Consueverunt Romani Pontifices», 17 Σεπτεμβρίου 1569).

Ο Πάπας Λέων ο ΙΓ’ (19ο αι.), που αποκαλείται «ο Πάπας του Ροδαρίου», δημοσίευσε 22 έγγραφα αφιερωμένα στο Άγιο Ροδάριο. Αναφέρουμε εδώ εκείνα στα οποία καθιερώνει τον μήνα Οκτώβριο ως αφιερωμένο στο Άγιο Ροδάριο:

α) Εγκυκλική “Supremi Apostolatus officio” (ελλ. «Με την υψηλότερη διακονία της ιεραποστολής»), 1 Σεπτεμβρίου 1883. Ο Πάπας δημοσίευσε αυτήν την Εγκυκλική ενόψει των σοβαρών δυσκολιών που, εκείνη την εποχή, απειλούσαν την Εκκλησία. «Διατάσσουμε λοιπόν να εορταστεί πανηγυρικά το τρέχον έτος, με λαμπρότητα και μεγαλοπρέπεια, σε ολόκληρο τον καθολικό κόσμο η εορτή του Ροδαρίου, και από την πρώτη μέρα του επόμενου Οκτωβρίου έως τη δεύτερη ημέρα του προερχομένου Νοεμβρίου, να απαγγέλλεται σε όλους τους ενοριακούς ναούς, και, εάν η εκκλησιαστικέ Αρχές το θεωρούν σκόπιμο, σε όλους τους ναούς και παρεκκλήσια που είναι αφιερωμένα στην Παναγία, λέγοντας τουλάχιστον πέντε δεκάδες του Ροδαρίου, προσθέτοντας τις Παρακλήσεις στην Παναγία του Λορέτο». Υποδεικνύει ο Ποντίφικας επίσης τα λυσίποινα που χορηγούνται στους πιστούς που εξασκούν αυτήν την ευλάβεια. Κατά τη διάρκεια εκείνου του έτους η Εκκλησία πρόσθεσε επίσης στις Παρακλήσεις της Παναγίας την επίκληση «Βασίλισσα του Αγίου Ροδαρίου».

β) Εγκυκλική “Octobri mense” (ελλ. «Στο μήνα Οκτώβριο»), 22 Σεπτεμβρίου 1891. Ο Πάπας Λέων απευθύνεται σε ολόκληρη την Εκκλησία, για να επαναλάβει το αίτημα που έκανε τα προηγούμενα χρόνια σχετικά με την πρακτηκή του Ροδαρίου κατά το μήνα Οκτώβριο, επειδή ήταν ακόμα παρούσα η κακία των πονηρών αντιθετόταν στον ίδιο τον Χριστό και την Εκκλησία του. Ολοκληρώνει τη Εγκυκλική προτρέποντας ολόκληρο τον καθολικό κόσμο να συγκεντρώνεται, κατά τη διάρκεια του μήνα Οκτωβρίου, γύρω από τους βωμούς της ουράνιας Βασίλισσας με την προσευχή του Ροδαρίου, και χορηγεί τα ίδια λυσίποινα όπως το έκανε και τα προηγούμενα χρόνια.